Kolitis izazvan klostridijom

• Clostridium difficile je anaerobna sporogena bakterija široko rasprostranjena u zemlji, vodi i digestivnom sistemu životinja i ljudi. Kao sastavni deo crevne flore kod odraslih je prisutna do 4%, a kod dece starosti do godinu dana i do 50 %.

Kako je C. difficile postala toliko teška za lečenje?

Sve češća upotreba antibiotika, kojom se narušava normalna crevna flora, omogućava pojačano razmnožavanje C. difficile, čiji toksikogeni sojevi  (lučenjem toksina A i B, a ponekad i binarnog toksina), oštećuju epitelni sloj debelog creva i tako uzrokuju kolitis. Kolitis se manifestuje kao klinički blaža ili teža, akutna ili produžena dijareja (sa ili bez prisustva krvi) praćena bolnim grčevima u stomaku i povišenom telesnom temperaturom. Teži oblici bolesti, praćeni dehidratacijom, hipotenzijom, šokom, ileusom i/ili toksičnim megakolonom sreću se u 3-5% pacijenata i imaju smrtnost i do 70%.

Ko su najčešći pacijenti?

U posebnom riziku za nastanak infekcije su hospitalizovani pacijenti, stariji od 65 godina, pacijenti na dugotrajnoj terapiji antibioticima, inhibitorima protonske pumpe, imunodeficijentni pacijenti, starije osobe u kolektivnom smeštaju. U sporogenom obliku C. difficile može preživeti nepovoljne uslove (u okolini i do 5 meseci), pa se u tom obliku u ustanovama može preneti putem predmeta ili ruku zdravstvenih radnika sa jednog pacijenta na drugog. Poslednjih godina u mnogim zemljama  se beleži značajan porast incidencije bolesti, koja se sve češće javlja u težim kliničkim oblicima i ima sklonost vraćanju (u do 25% pacijenata), što ima za posledicu porast morbiditeta, mortaliteta i troškova lečenja.

Dijagnostika i lečenje C. difficile

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i analize uzorka stolice na prisustvo C. difficile detekcijom produkata bakterije – toksina A, toksina B i glutamatdehidrogenaze.

Lečenje C. difficile infekcije treba započeti odmah, a podrazumeva isključenje dosadašnjeg antibiotika (ukoliko je to moguće), nadoknadu tečnosti i elektrolita, primenu probiotika i specifično antiklostridijsko lečenje koje zavisno o kliničkoj težini bolesti i broju epizoda uključuje antibiotike – metronidazol, vankomicin ili fidaksomicin. Prva preporuka u terapiji blagih do umerenih infekcija je metronidazol 500 mg tri puta dnevno 10-14 dana. Vankomicin, superiorniji u odnosu na metronidazol, se primenjuje 10-14 dana oralno, četri puta dnevno od 125 do 500 mg. U teškim oblicima bolesti moguća je kombinacija intravenski primenjenog metronidazola sa vankomicinom per os.

Fidaksomicin ( Dificlir^®), sada prisutan i na našem tržištu, je antibiotik indikovan u terapiji dijareje uzrokovane C. difficile u odraslih i pedijatrijskih pacijenata telesne mase veće od 12,5 kg. U pitanju je antibiotik uskog spektra dejstva sa topikalnim, baktericidnim delovanjem na C.difficile. Resorpcija fidaksomicina u sistemsku cirkulaciju je minimalana, pa se ne može se primenjivati za lečenje sistemskih infekcija. Proizvodi se u tabletama od 200 mg, a terapija infekcije kostridijom treba da traje 10 dana sa režimom doziranja na 12 sati po jedna tableta. Studije su pokazale minimalne nuspojave, mnogo manje u odnosu na metronidazol, a gotovo jednake u odnosu na vankomicin. Stope recidiva su značajno manje u pacijenata koji su koristili fidaksomicin, u odnosu na vankomicin. Posebnu prednost fidaksomicin pokazuje kod pacijenata koji moraju primati terapiju drugim antibioticima, a istovremeno imaju infekciju klostridijom.

Kod pacijenata sa rekurentnom infekcijom se može pimentiti FMT – fekalna mikrobna transplatacija, koja predstavlja metodu restitucije normalne crevne flore uz upotrebu crevnih mikroorganizama od zdravog donora.

 

                                                                                   mag. farm. spec. Danijela Tadić