SISTEMSKI ERITEMSKI LUPUS (SLE)
Sistemski lupus je hronična, inflamatorna autoimuna bolest koja može zahvatiti kožu, zglobove, bubrege, pluća, hematopoezno tkivo i nervni sistem.
Češće se javlja kod žena, a starosna dob u kojoj najčešće obolevaju je između 15. i 40. godine života. Odnos obolelih žena prema muškarcima je 5:1, takođe bolest je češća kod pripadnika crne rase.
Danas još uvek sa sigurnošću nije utvrđeno koji su uzroci ove bolesti. Ono što je evidentno da više faktora učestvuje u njenom ispoljavanju: nasledna sklonost i spoljašni faktori- hormoni, virusne infekcije, stres itd.
Kod predisponirane osobe pod uticajem najverovatnije faktora iz spoljašnje sredine dolazi do ispoljavanja serije grešaka u funkcionisanju imunološkog sistema čiji je zadatak da štiti organizam od štetnih agenasa iz spoljašnje sredine. One se ispoljavaju usmeravanjem imunološkog sistema ka svojim tkivima i organima i ispoljavanjem autoimunskih poremećaja koji su najvažnije obeležje bolesti.
Klinička slika:
Simptomi i njihova ozbiljnost i težina razlikuju od osobe do osobe.
Početak bolesti može biti praćen nespecifičnim simptomima, povišenom temperaturom i malaksalošću, bolovima u zglobovima i mišićima, promenama na koži, anemijom i smanjenjem broja belih krvnih zrnaca, može se sporo razvijati i protekne više godina do postavljanja dijagnoze. Sa druge strane kod nekih pacijenata bolest može početi veoma teškom kliničkom slikom i to visokom temepraturom, otokom i bolovima u gotovo svim zglobovima i znacima popuštanja rada srca i bubrega koji ozbiljno ugrožavaju život obolelog.
Najčešći simptomi lupusa:
- • Osip na licu- crvenilo na obrazima i korenu nosa- oblik leptira
- • Osip na koži
- • Osetljivost na sunce
- • Suva usta i oči
- • Bol i otok zglobova
- • Ranice na sluzokoži usta i nosa
- • Bledilo kože prstiju šaka i stopala pri izlaganju hladnoći- Rejnodov sindrom
- • Poremećaj funkcije bubrega
- • Nakupljanje tečnosti oko pluća, srca i drugih organa
- • Niske vrednosti belih krvnih ćelija ili trombocita
- • Glavobolja, konfuzija, depresija
- • Nalaz antinuklearnih antitela u krvi, a u nekim slučajevima pozitivan nalaz mnogo specifičnijeg testa za antitela na dvostruki lanac DNK
- • Anemija
Dijagnoza:
Postavlja se kombinacijom analiza krvi, urina, fizikalnog pregleda, simptoma i znakova bolesti. Nalaz antitela na dvostruki lanac DNK ima visoko specifično značenje. Nekada je potrebno biopsijom bolesnog organa ili tkiva dokazati postojanje specifičnih imunopatoloških promena.
Za dijagnostikovanje bolesti, neophodno je da su prisutna najmanje četiri vrlo jasna simptoma iz opisane kliničke slike.
Terapija:
Pristup lečenju lupusa je individualan. Lečenje zavisi od organa koji su zahvaćeni bolešću i o težini bolesti.
Blagi oblik bolesti obeležen je temperaturom, artritisom, osipom, srednje teškim oštećenjima srca i pluća i glavoboljom. Leči se nesteroidnim antireumaticima, malim dozama kortikosteroida i antimalaricima: hlorohin i hidroksihlorohin.
Teški oblik bolesti može uzrokovati poremećaje u krvi opasne po život, veliko oštećenje srca i pluća, oštećenje bubrega, upalu krvnih sudova ruku, nogu i gastrointestinalnog trakta, ili teške poremećaje nervnog sistema. Kod teže bolesti koriste se više doze kortikosteroida, kao i imunosupresivi i citostatici: azatiopirin, mikofenolna kiselina, leflunomid, metotreksat i ciklofosfamid.
Uz odgovarajuću terapiju, od velike je važnosti pravilan režim života: umerena fizička aktivnost, izbegavanje izlaganja suncu, pravilna ishrana i prevencija infekcija.